Ikasgela jasangarri baten gakoak

Ikasgela jasangarri baten helburua da ahalik eta energia gehien aurreztea, ingurumenean duen eragina minimizatzea, eta egunero ikasteko eta ikasteko erabiltzen diren material eta baliabide guztien zirkulartasuna sustatzea.

Ikasgela iraunkorrek, 5 ardatzen bidez, irtenbide onuragarriagoak lortu nahi dituzte planetarekin, ikasleen ongizaterako lagungarri izan daitezen.

Ikasgelako espazioak planifikatzeko garaian, gogoeta egin behar da egunero behar diren materialei buruz, egunean zehar sortzen diren hondakinei buruz, erabiltzen den energia maximizatzeari buruz (bonbillak, proiektagailua, ordenagailuak, etab.), kontsumo arduratsuaren laginak eman behar dira, eta, aldi berean, garai berrietara eta ikasleak ikaskuntzaren erdigunean jartzen dituzten metodologia aktibo berrietara egokitu behar da5.

Ikasgela jasangarri baten 5 ardatzak

Jarraian, xehetasun handiagoz ikusiko ditugu gure ikasgela ikasgela jasangarri bihurtzeko kontuan hartu beharreko gakoak ematen dizkiguten 5 ardatz horietako bakoitza:

1. URA MURRIZTEA ETA OPTIMIZATZEA

Ura baliabide urria da, eta zaindu egin behar da, ezin baita xahutu, ezin baita berez berritu; izan ere, planetaren % 2,5 inguru ur geza da, eta ozeanoena, berriz, % 97,5.

Klima-aldaketari aurre egiteko eta egunero erabiltzen diren baliabide guztien kontsumo arrazionala bermatzeko, urari eta ikasgelan egunero erabiltzen diren material eta baliabideei ematen dizkiegun erabilerak aurreztu eta optimizatu behar ditugu

• Uraren kudeaketa komunetan eta jantokian: Erabilera komuneko eremuetan hobekuntzak ezartzea: komunetan, txorrotetan eta zisternetan aireztagailuak eta beste sistema ekonomizatzaile batzuk instalatuz, ur-kontsumoa % 50eraino murriztea lortzen du.
• Jantokian edo patioan erabilitako ura erreserbatzea solairuak ureztatzeko, gastua minimizatuz. Patioan euri-ura biltzen duten deposituak instalatzen badira, artisten eskulangintzetarako, landareak ureztatzeko, patioa freskatzeko eta abarretarako aprobetxa daiteke ura

2. ENERGIA EFIZIENTEA

Energia eraginkorra da bere potentziala alferrik galdu gabe hornitzen duena, hau da, emaitzarik onenak lortzen dituena ahalik eta energia-kantitate txikiena erabiliz.

Ikasgelan erabiltzen diren energien eraginkortasuna ziurtatzeko, energia horiek maximizatzea pentsatu behar dugu; horregatik, isolamendua eta klimatizazioa energia-eraginkortasunari lotutako faktore garrantzitsuak dira.

Isolamendu ona da ikasgela eraginkor bat izateko lehen urratsa, berokuntzan eta aire girotuan % 30 aurreztea ekar dezakeena.

• Isolamendu ona instalatuz, klimatizazio-sistemaren kontsumoa murriztea lortzen da. Landare-zuntzak (kortxoa, adibidez), iturri iraunkorretako lehengaiak (zeramikazko adreiluak, zura, adobea, harria edo lehengai birziklatuak) aukeratuz gero, airearen zirkulazioa eta klasearen transpirazioa hobetzea lortzen da.
• Kanpoko landare-estaldurek , hala nola lorategi bertikalek, eremu komunetan, patioetan, korridoreetan eta abarretan, energia-eraginkortasuna optimizatzen dute , barne-tenperatura babestean, eta kanpoko tenperaturarekiko kontrastea arintzen dute.
• Patioan eguzki-oihalak instalatzeak ikasgelaren barruko tenperatura jaisten , leihoen isolamendu-maila indartzen eta klimatizazioan energia-kontsumoa murrizten laguntzen du. Eguzki-oihalen modelo batzuek eguzkiaren beroaren % 94 ere gainezka egiten dute.
• Pertsianek isolamendua hobetzeko eta energia aurrezteko aukera ematen dute. Neguan, pertsianarik gabeko leiho baten aurrean 4 ºC-ko tenperatura irabazteko aukera ematen dute. Udan, beroa % 70 gutxiago sartzen da.

3. AUTOKONTSUMOA ETA ENERGIA BERRIZTAGARRIAK

Eguzkiak eta haizeak energia garbia, ekologikoa, doakoa eta, batez ere, agortezina ematen dute. Eguzki-panelekin edo aire-sorgailuekin sortutako energia elektrikoaren kW-eko, urtean 800 kg karbono dioxido aurrezten dira.

Energia autokontsumo moduan sortzea, ingurunea ia kaltetu gabe eta emisio kutsatzaileak murriztuta, kontuan hartu beharreko beste faktore bat da ikasgela edo ikastetxe jasangarri bat diseinatzerakoan.

• Eguzki-plaka fotovoltaikoak instalatuz, baliabide autoaskietsia lortzen da gelarako behar den elektrizitatea sortzeko (pantaila, proiektagailua, etab.)
• Eguzki-kolektore termikoen erabilerak komunetako, aldageletako edo jangelako ura berotzeko balio dezake.
• Haizeak aire-sorgailu baten paletan eragiten duen indarrari esker lortzen da energia eolikoa , haizeak energia elektriko bihurtzen baitu.

Energia berriztagarriek sortutako autokontsumoa hautatzean, alde batetik, erregai fosilen erabilera, gas kutsatzaileen emisioa eta ingurumen-aztarna murriztea lortuko da, eta, bestetik, garapen jasangarria lortzen lagunduko da.

4. EKONOMIA ZIRKULARRA

Ekonomia zirkularra ekoizpen- eta kontsumo-eredu bat da , egunero erabiltzen, erabiltzen eta gastatzen duen guztia partekatzea, berrerabiltzea, konpontzea, berritzea eta birziklatzea dakarrena, eta eskola-ingurunean ere aplika daitekeena.

Gakoetako bat da familia bakoitzak ikasturtearen hasieran eskuratzen dituen eskola-materialen bizitza baliagarria luzatzea (koadernoak, orriak, arkatzak eta errotuladoreak, etab.), eta haien hondakinak baliabide berritzat hartzea, berriz ere eskulangintzarako material gisa sartu ahal izateko, ariketak egiteko, etab.

• Eskola-materialen kudeaketa: Produktuen erabilera arrazionalizatzea, hala nola idazmahaiak, aulkiak, bankuak, arbelak eta abar, eta haien balio-bizitza luzatzea. Ikastetxean sortutako beste material batzuen birziklapena eta aprobetxamendua sustatzea, ikasgelarako tresna bihurtzeko, erabilera didaktiko berrietarako egokituta.

Bestalde, ez ditugu ahaztu behar ikasgelan sortzen diren hondakinak (papera, arkatz-hondarrak, etab.) eta jolasgaraian edo jangelan sortzen diren hondakin organikoak. Hondakin horiek birziklatzea eta ongarri bihurtzea eskola-baratzeko lurzorua aberasteko zirkulartasun-adibide ona d.

• Edozein objektu edo material birziklatuz, edo ikasgelan erabilera eta funtzio berriak emanez.
• Ontziak berrerabiltzea, hala nola kristalezko ontziak edo fruta-kutxak, eskulan, proiektu, maketa edo, besterik gabe, ontzi gisa erabiltzeko.
• Hondakin organikoak konposta egiteko birziklatuz, ongarri natural bat lortzen da, landareei behar dituzten mantenugaiak ematen dizkiena.

Kalkuluen arabera, 2050ean, ia hiru planetaren baliokidea beharko litzateke egungo bizimoduei eusteko beharrezkoak diren baliabide naturalak emateko.

5. OSASUNA ETA INGURUMENA: HONDAKINEN KUDEAKETA, KONTSUMO ARDURATSUA

Giro-tenperaturak, inguruneak edo gelen barrualdeak inplikazio handia dute ikasleen ongizatean eta osasunean; izan ere, eragina dute kontzentrazioan eta ikasketarako aldez aurreko jarreran, eta, beraz, harremana dago eskola-errendimenduaren eta ikasgelaren erosotasunaren artean.

• Aireztapena: airea aldizka berritzea, airearen kalitatea bermatzeko, aireztapen gurutzatuarekin.
• Barruko klimatizazioa: giro-tenperatura konstantea mantentzea.
• Argiztapen naturala:bai energia elektrikoaren kontsumoa saihesteko, bai ikasleen begi-osasuna babesteko.
• Landaredia: bai ikasgelaren barruan, bai kanpoan, edo ikastetxean, jolastokian, adibidez, landareek aukera ematen dute giroaren eta zaraten kutsaduraren ondorioak murrizteko, eta, gainera, klimaren eta termikaren arloan erosotasun handiagoa lortzen laguntzen dute.